W świecie konsumenckim, gdzie transakcje kupna-sprzedaży odgrywają kluczową rolę, niezwykle ważne jest zrozumienie ochrony, jaką prawo zapewnia kupującym. Wśród różnych form ochrony konsumentów, prawo rękojmi oraz gwarancja wyróżniają się jako dwa fundamenty, mające na celu zabezpieczenie interesów nabywców. Choć oba terminy często używane są zamiennie, istnieją pomiędzy nimi istotne różnice, które mogą wpłynąć na decyzje zakupowe oraz sposób dochodzenia swoich praw przez kupujących.
Czym jest prawo rękojmi ?
Prawo rękojmi jest kluczowym elementem regulującym odpowiedzialność sprzedawcy wobec kupującego za wady fizyczne lub prawne towaru nabytego w ramach umowy sprzedaży. Rękojmia za wady to instytucja prawna gwarantująca konsumentowi ochronę, która jest niezależna od wiedzy sprzedawcy o ewentualnych wadach produktu. Dzięki niej, nawet jeśli sprzedawca nie miał świadomości niezgodności towaru z umową, jest odpowiedzialny względem kupującego. Kupujący, zauważając wadę, ma prawo żądać od sprzedawcy naprawy lub wymiany towaru, a w szczególnych przypadkach może również odstąpić od umowy lub żądać obniżenia ceny.
Zakres uprawnień z tytułu rękojmi obejmuje między innymi żądania naprawy lub wymiany towaru, a także możliwość odstąpienia od umowy lub obniżenia ceny przy istotnych wadach. Sprzedawca, zobowiązany jest do reagowania na reklamacje i roszczenia konsumenta w ciągu 14 dni od ich otrzymania, co stanowi dodatkowe zabezpieczenie konsumentów. Rękojmia, ujęta w kodeksie cywilnym, jest automatycznie przyznawanym uprawnieniem, które nie wymaga dodatkowych umów ani porozumień. Stanowi ona zatem fundament prawnej ochrony konsumenta, zapewniając mu wsparcie w przypadku nabywania wadliwych towarów.
Czym różni się od gwarancji ?
Różnice między rękojmią a gwarancją dotyczą głównie podmiotu odpowiedzialnego za usunięcie wady oraz terminów, w których kupujący może dochodzić swoich praw. Podczas gdy rękojmia obliguje sprzedawcę do odpowiedzialności za wady fizyczne lub prawne rzeczy sprzedanej, gwarancja przenosi tę odpowiedzialność na producenta lub innego przedsiębiorcę, który zdecydował się jej udzielić. Rękojmia umożliwia kupującemu zgłaszanie roszczeń w ciągu 2 lat od dnia wydania towaru, natomiast termin gwarancji jest z góry określony w dokumencie gwarancyjnym i może być różny dla poszczególnych produktów.
Istotnym aspektem jest także zakres uprawnień kupującego, który w przypadku rękojmi może żądać wymiany towaru, jego naprawy, obniżenia ceny lub nawet zwrotu pieniędzy, jeżeli towar nie nadaje się do celu lub posiada wadę prawną. W ramach gwarancji, uprawnienia te oraz sposób ich realizacji są dokładnie określone przez przedsiębiorcę. Dodatkowo, po wymianie towaru na nowy, w przypadku gwarancji okres ochronny zazwyczaj zaczyna biec od nowa, co nie ma miejsca przy rękojmi, gdzie termin do zgłaszania roszczeń pozostaje niezmieniony.
Kiedy nie możemy skorzystać z tego prawa ?
Istnieją okoliczności, kiedy prawo rękojmi nie zapewnia ochrony kupującemu, co stanowi istotną różnicę pomiędzy gwarancją a rękojmią. Na mocy ustawy o prawach konsumenta, odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie stosuje się do produktów, które ze swojej natury są podatne na szybkie psucie się lub mają ograniczony okres używalności. Także w sytuacji, gdy kupujący był świadomy istnienia wady zakupionego towaru w momencie zawarcia umowy, nie ma możliwości dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi. Oznacza to, że w przypadkach, gdy nabywca świadomie zdecydował się na zakup wadliwego towaru, czy to ze względu na obniżoną cenę towaru, czy inne czynniki, nie może później żądać od sprzedawcy wymiany rzeczy lub usunięcia wady, obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy. Ta specyfika rękojmi za wadliwy towar odpowiada za wyważenie odpowiedzialności pomiędzy sprzedawcą a kupującym, podkreślając wagę świadomego wyboru przez konsumenta oraz jego informowania o stanie rzeczy sprzedanej z umową.
